علت آمبولی بعد از عمل اسلیو معده چیست؟

لخته شدن خون و آمبولی بعد از جراحی چاقی مانند اسلیو معده، از جمله خطراتی است که اگر در مراحل اولیه به آن رسیدگی نشود، مشکلات و عوارض جدی در پی خواهد داشت. آمبولی بعد از عمل اسلیو معده وضعیتی است که به دلیل ایجاد لخته خون در شریان‌ها یا سیاهرگ‌ها و جدا شدن آن از وریدهای عمقی پا و حرکت آن‌ها به سوی ریه‌ها رخ می‌دهد.

هنوز ناگفته ها و راز های جراحی چاقی را نمی دانید؟ کلیک کنید و صفر تا صد این شگفتی های کاهش وزن سریع را بدانید.

به صورت کلی، لخته‌های خونی خود به خود در خون حل می‌شوند؛ اما در صورتی که لخته خون از بین نرود و به قلب و ریه‌ها برسد، جریان خود را محدود کرده و بسیار خطرساز می‌شود. با این حال، جراحان می‌توانند با انجام برخی اقدامات و ارائه توصیه‌های دقیق، از بروز علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو جلوگیری کرده و احتمال بروز آن را به صفر برسانند. پس در این مقاله از سایت دکتر یاهو با ما همراه باشید تا علاوه بر بررسی علت بروز این عارضه، با روش‌های جلوگیری از آن نیز آشنا شوید.

انواع آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده

آمبولی بعد از عمل اسلیو معده در انواع مختلفی ظاهر می‌شود. شناخت انواع آمبولی و مکانیزم ایجاد هر یک از آن‌ها به شما کمک می‌کند، تا خطرات را بهتر درک کرده و اقدامات پیشگیرانه مناسبی انجام دهید. انواع آمبولی مرتبط با این جراحی شامل موارد زیر می‌شوند:

1. ترومبوز ورید عمقی (DVT)
2. آمبولی ریوی (PE)

1.      ترومبوز ورید عمقی  (DTV)

ترومبوز ورید عمقی زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون در سیاهرگ عمقی یا در اندام‌های تحتانی مانند پاها ایجاد شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در وریدهای عمقی به‌دلیل عواملی مانند کم‌تحرکی طولانی‌مدت، آسیب به دیواره رگ‌ها یا افزایش غلظت خون، کاهش یابد. ترومبوز ورید عمقی می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا ممکن است از جای خود خارج شده و به ریه‌ها برسد که در نهایت منجر به آمبولی ریوی خواهد شد. علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو در این نوع به شرح زیر است:

1. گرفتگی یا احساس سنگینی در پاها
2. احساس گرمی و قرمزی در ناحیه آسیب‌دیده
3. درد یا حساسیت در ساق پا (اغلب لخته خون در ساق پا ایجاد می‌شود)
4. تورم در ناحیه آسیب‌دیده

2.      آمبولی ریه (PE)

آمبولی ریه هنگامی به وجود می‌آید که یک لخته خون یا ماده‌ای خارجی مانند چربی یا هوا، یک یا چند شریان اصلی ریه را مسدود کند؛ این انسداد، باعث اختلال در جریان خون و کاهش تبادل اکسیژن در ریه‌ها می‌شود. در صورت عدم درمان به موقع آمبولی ریوی، عوارض جدی سلامت بیمار را تهدید می‌کند. از مهم‌ترین علائم آمبولی ریه می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

1. سرفه کردن خون
2. سبکی سر یا غش کردن
3. احساس تنگی نفس
4. ضربان سریع قلب
5. احساس درد در قفسه سینه که با سرفه کردن و تنفس عمیق، بیشتر و بدتر می‌شود.

علت آمبولی بعد از عمل اسلیو معده چیست؟

آمبولی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که برای تشخیص علت، به ارزیابی و معاینه توسط پزشک جراح نیاز خواهد بود؛ اما از مهم‌ترین دلایل آمبولی بعد از عمل اسلیو معده می‌‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کم تحرکی
2. تغییرات در ترکیب خون
3. عفونت
4. فشار روی عروق
5. سابقه پزشکی بیمار
6. سن بیمار
7. چاقی بیش از حد
8. استعمال دخانیات و سیگار
9. هورمون درمانی
10. سایر شرایط پزشکی

1.      کم تحرکی

بیمارانی که بعد از جراحی اسلیو معده به مدت طولانی در بستر می‌مانند و فعالیت بدنی محدودی دارند، در معرض کاهش جریان خون در سیاهرگ‌های عمقی قرار می‌گیرند. این کاهش جریان خون می‌تواند مسبب تشکیل لخته‌های خونی باشد و خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو معده را افزایش دهد. تحرک زودهنگام پس از جراحی و استفاده از روش‌های پیشگیرانه مانند جوراب‌های فشاری یا داروهای ضد انعقاد می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.

2.      تغییرات در ترکیب خون

در دوران جراحی، از داروهای ضدانعقاد خون برای پیشگیری از بروز علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو استفاده می‌شود. این داروها جریان خون را روان‌تر کرده و خطر ترومبوز را کاهش می‌دهند. با این حال، اگر مصرف این داروها به هر دلیلی متوقف شود یا به‌درستی تنظیم نشود، ممکن است خطر تشکیل لخته خون پس از جراحی افزایش یابد؛ به همین دلیل، مدیریت دقیق داروهای ضدانعقاد توسط پزشک و رعایت دستورالعمل‌های مصرف آن‌ها اهمیت بالایی دارد.

3.      عفونت

یکی دیگر از دلایل آمبولی بعد از عمل اسلیو معده، عفونت‌های بعد از جراحی است که می‌توانند موجب آسیب به دیواره معده و خونریزی معده شوند. این عفونت‌ها با ایجاد التهاب و اختلال در روند طبیعی بهبود بافت‌ها، احتمال تشکیل لخته‌های خونی را افزایش می‌دهند. کنترل عفونت از طریق رعایت دقیق نکات بهداشتی، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده و نظارت بر وضعیت سلامتی بیمار می‌تواند به پیشگیری از این عارضه کمک کند.

4.      فشار روی عروق

جراحی اسلیو معده می‌تواند منجر به تغییر در فشار عروقی شود که این تغییرات می‌توانند جریان خون را مختل کرده و زمینه‌ساز تشکیل لخته خونی شوند. آمبولی بعد از عمل اسلیو معده، به‌ویژه در افرادی که عوامل خطر دیگری مانند کم‌تحرکی یا سابقه بیماری‌های عروقی دارند، می‌تواند احتمال بروز آمبولی را افزایش دهد.

5.      سابقه پزشکی بیمار

افرادی که خود یا یکی از اعضای خانواده‌شان سابقه ابتلا به آمبولی داشته‌اند، به نسبت سایر بیماران، بیشتر در معرض خطر تشکیل لخته خون پس از جراحی خواهند بود. این موضوع می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی یا شرایط زمینه‌ای باشد که بر فرآیند انعقاد خون تأثیر می‌گذارد. چنین افرادی باید توصیه‌های پزشک را با دقت بیشتری دنبال کرده و اقدامات پیشگیرانه مانند مصرف داروهای ضدانعقاد، تحرک مناسب و پایش مداوم وضعیت سلامتی خود را جدی‌تر بگیرند.

6.      سن بیمار

لازم به ذکر است که خطر بروز آمبولی بعد از عمل اسلیو معده در بیماران بالای ۶۰ سال، بسیار بیشتر از افراد جوان‌تر است. این افزایش خطر می‌تواند به دلیل کاهش طبیعی جریان خون، بیماری‌های زمینه‌ای شایع‌تر در این گروه سنی و کاهش فعالیت بدنی باشد.

7.      چاقی بیش از حد

اضافه وزن و چاقی بیش از اندازه، مخصوصاً در افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۵۰، می‌تواند فشار زیادی روی رگ‌های پا و لگن وارد کند؛ این فشار روی جریان خون، تأثیر منفی داشته و احتمال وقوع آمبولی بعد از عمل اسلیو معده را افزایش می‌دهد.

اگر میخواهید همین حالا بدانید bmi بدن شما چند است کلیک کنید و بدانید در کدام بخش جدول شاخص توده بدنی قرار میگیرید.

8.      استعمال دخانیات و سیگار

مصرف دخانیات و سیگار می‌تواند با ایجاد اختلال در روند طبیعی گردش خون و آسیب به دیواره رگ‌ها، خطر بروز علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو را افزایش دهند؛ از این رو، به بیمارانی که سیگار می‌کشند، توصیه می‌شود که حداقل برای مدتی قبل و بعد از جراحی، مصرف سیگار را کنار بگذارند تا خطر عوارض پس از جراحی، به حداقل برسد.

9.      هورمون درمانی

بیمارانی که در حال هورمون درمان هستند یا خانم‌هایی که از قرص ضدبارداری استفاده می‌کنند، تقریباً بیشتر از سایرین باید نگران بروز لخته خون و آمبولی بعد از عمل اسلیو معده باشند. این داروها می‌توانند باعث افزایش انعقادپذیری خون شوند، که دلیل اصلی وقوع این عارضه شمرده می‌شود؛ بنابراین، لازم است که این بیماران پیش از جراحی با پزشک خود مشورت کرده و در صورت نیاز، درمان هورمونی یا مصرف قرص‌های ضدبارداری را موقتاً متوقف کنند.

10.  سایر شرایط پزشکی

انواع بیماری‌های مرتبط با چاقی نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، مشکلات تنفسی، آپنه خواب، بیماری‌های التهابی روده و برخی دیگر از اختلالات ژنتیکی می‌تواند در بالا رفتن احتمال آمبولی بعد از عمل اسلیو معده تأثیر داشته باشد.

روش‌ های درمان آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده

اگر بعد از انجام جراحی اسلیو معده، علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو را احساس کرده و به این عارضه مشکوک شدید، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید تا بررسی‌ها و درمان‌های لازم برای شما انجام شود. برخی از روش‌های درمانی رایج برای این بیماری عبارت‌اند از:

1. درمان ترمبولیتیک
2. داروهای ضدانعقاد
3. فیلتر ورید اجوف تحتانی (IVC)
4. تجویز جوراب‌های فشرده
5. مداخله جراحی

1.      درمان ترمبولیتیک

در این نوع درمان آمبولی بعد از عمل اسلیو معده، انواع داروهایی که به حل شدن لخته‌های خون موجود کمک می‌کنند، مانند فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) برای بیمار تجویز می‌شود. این درمان معمولاً برای موارد شدید آمبولی به دلیل افزایش خطر عوارض خونریزی انجام می‌گیرد.

2.      داروهای ضدانعقاد

با مصرف داروهایی مانند هپارین و وارفارین، از تشکیل لخته خون جدید و بزرگ‌تر شدن لخته‌های قبلی جلوگیری می‌شود. این داروها با کاهش احتمال انعقاد خون، به‌ویژه در بیمارانی که در معرض خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو معده قرار دارند، کمک می‌کنند تا خطر تشکیل لخته‌های جدید و حرکت آن‌ها به سمت ریه‌ها یا سایر اندام‌ها کاهش یابد. هپارین معمولاً در مراحل اولیه درمان و وارفارین به‌عنوان داروی طولانی‌مدت برای پیشگیری از عوارض استفاده می‌شود.

3.      فیلتر ورید اجوف تحتانی (IVC)

در موارد منع مصرف داروهای ضدانعقاد یا بی‌اثر بودن آن‌ها، می‌توان از فیلتر IVC استفاده کرد؛ این فیلتر اغلب در ورید بزرگی که خون را از قسمت پایینی بدن به قلب می‌برد، جای‌گذاری می‌شود. از فیلتر ورید اجوف تحتانی برای به دام انداختن و جلوگیری از رسیدن لخته‌های خون به ریه استفاده شده و از این طریق خطر بروز آمبولی ریوی کاهش می‌یابد.

4.      تجویز جوراب‌های فشرده

استفاده از جوراب‌های فشرده یا جوراب واریس می‌تواند جریان خون را در پاهای بیمار بهبود ببخشد؛ به طوریکه افراد مبتلا به آمبولی بعد از عمل اسلیو معده اغلب باید از این محصولات استفاده کنند. طول این جوراب‌ها عمدتاً تا بالای زانو بوده و با فشرده‌سازی ماهیچه‌های پا، از تجمع خون در یک ناحیه جلوگیری می‌کند.

5.      مداخله جراحی

در موارد نادر بروز آمبولی، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن لخته خون ایجاد شده باشد؛ علی‌الخصوص زمانی که علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو، جان بیمار را تهدید کرده یا سایر درمان‌ها موفقیت‌آمیز نباشند. در این شرایط، جراحان از روش‌هایی مانند برداشتن لخته با استفاده از کاتتر یا انجام جراحی باز برای حذف لخته‌ها بهره می‌برند، تا خطرات جدی‌تری مانند نقص تنفسی یا آسیب به ارگان‌های حیاتی پیش نیاید.

روش‌ های پیشگیری از آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده

پیشگیری از آمبولی بعد از عمل اسلیو معده از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که این عارضه می‌تواند به سرعت زمینه‌ساز مشکلات جدی‌تری شود. از این رو، علاوه بر اقدامات درمانی برای پیشگیری از بروز آمبولی، بهتر است اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:

1. استفاده از جوراب‌های ضد آمبولی یا جوراب واریس. برای گرفتن بهترین نتیجه، بهتر است جوراب را از شب قبل از عمل به مدت حداقل سه هفته بعد از جراحی، مداوم استفاده کنید.
2. به محض به هوش آمدن، از همراهان خود بخواهید تا کمک کنند کمی در راهرو بیمارستان راه بروید؛ درست است که راه رفتن بعد از جراحی می‌تواند بسیار سخت و دردناک باشد ولی هرچه شما زودتر شروع به راه رفتن و حرکت کردن کنید، احتمال بروز آمبولی در شما کمتر می‌شود.
3. در زمان خواب و استراحت، بهتر است حتماً از بالش برای زیر پاهای خود استفاده کنید تا پاها کمی بالاتر از سطح بدن قرار گرفته و از تجمع خون در آن‌ها جلوگیری شود.
4. دست‌ها و پاها را به طور مرتب تکان داده و بالا ببرید تا گردش خون به درستی اتفاق بیافتد.
5. تحرک داشتن بعد از عمل مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند از بروز آمبولی جلوگیری کند؛ حتی در حد یک پیاده‌روی ساده روزانه نیز می‌تواند موثر و مفید باشد.
6. با توجه به تجویز پزشک، مصرف داروهای رقیق‌کننده و ضدانعقاد خون مانند آسپرین، هپارین یا وارفارین را ادامه دهید.
7. از نشستن یا ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید.
8. به اندازه کافی آب بنوشید و بدن خود را هیدراته نگه‌دارید.
9. در صورتی که به علت مصرف دارو یا تغییر در رژیم غذایی، درگیر اسهال هستید، بهتر است سریعاً برای درمان آن اقدام کنید؛ زیرا این عارضه می‌تواند منجر به بروز آمبولی بعد از عمل اسلیو معده شود.

جمع‌بندی

اسلیو معده نیز مانند سایر عمل‌های جراحی با عوارض جانبی همراه است که آمبولی یکی از مهم‌ترین آنها است؛ به همین دلیل، مشاهده هریک از علائم آمبولی بعد از عمل اسلیو، نیازمند توجه فوری و مراجعه به پزشک است. با درک علت‌های بروز آمبولی، عوامل خطر، علائم بیماری، گزینه‌های درمانی و استراتژی‌های پیشگیری می‌توان از خطرات جدی این عارضه جلوگیری کرده و از بهبودی موفقیت‌آمیز بیماران اطمینان حاصل نمود؛ بنابراین، تشخیص زودهنگام، پیشگیری و درمان مناسب در کنترل و مدیریت آمبولی اهمیت بسزایی دارد.

برای مدیریت بهتر و پیشگیری از آمبولی بعد از عمل اسلیو معده، مشاوره با یک متخصص مجرب امری ضروری است. دکتر ناصر یاهو، به عنوان یکی از متخصصین با تجربه حوزه جراحی چاقی، می‌توانند راهنمایی‌های لازم را برای تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این عارضه به شما عزیزان ارائه دهند.

 

منابع

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1550728905008841