مانند هر روش جراحی دیگری، خطر لخته شدن خون و آمبولی بعد از جراحی چاقی نظیر اسلیو معده نیز وجود دارد که اگر در مراحل اولیه به آن رسیدگی نشود، می‌تواند منجر به بروز نگرانی‌های جدی برای سلامتی گردد. آمبولی در واقع یک وضعیت نسبتاً شایع بعد از عمل‌های شکمی یا دیگر عمل‌های جراحی در سایر نقاط بدن است که در اصل همان ایجاد لخته خون در شریان‌ها یا سیاهرگ‌ها و جدا شدن آن از وریدهای عمقی پا و حرکت آن‌ها به سوی ریه‌ها خواهد بود.
به طور عمده، لخته‌های خونی خود به خود در خون حل می‌شوند؛ اما در صورتی که لخته خون از بین نرود و به قلب و ریه‌ها برسد، جریان خود را محدود کرده و بسیار خطرساز می‌گردد. جراحان اما می‌توانند با انجام برخی اقدامات و ارائه توصیه‌هایی معمولاً از بروز آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده جلوگیری کرده و احتمال بروز آن را به صفر برسانند. پس با ما همراه باشید تا علاوه بر بررسی علت بروز این عارضه، با روش‌های جلوگیری از آن نیز آشنا شویم.
انواع آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده
آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده از دو نوع اصلی است که شامل ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE) می‌شود:
· ترومبوز ورید عمقی (DTV): این نوع آمبولی زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون در سیاهرگ عمقی و معمولاً در اندام‌های تحتانی نظیر پاها ایجاد شود؛ این لخته خونی می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد زیرا ممکن است از جای خود خارج شده و به ریه‌ها برسد که در نهایت منجر به آمبولی ریوی خواهد شد. علائم این نوع آمبولی به شرح زیر است:
ü گرفتگی یا احساس سنگینی در پاها
ü احساس گرمی و قرمزی در ناحیه آسیب‌دیده
ü درد یا حساسیت در ساق پا (اغلب لخته خون در ساق پا ایجاد می‌شود)
ü تورم در ناحیه آسیب‌دیده
· آمبولی ریه (PE): این نوع آمبولی زمان به وجود می‌آید که یک لخته خون یا دیگر مواد خارجی، یک یا چند شریان اصلی در ریه‌های مسدود کرده و ببندند؛ در این حالت، خون به درستی جریان نیافته و تبادل اکسیژن با اختلال روبه‌رو می‌شود. در صورت عدم درمان به موقع آمبولی ریوی، عوارض سنگینی رخ می‌دهد که در نهایت تهدیدکننده جان بیماران خواهند بود. از مهم‌ترین علائم آمبولی ریه میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
ü سرفه کردن خون
ü سبکی سر یا غش کردن
ü احساس تنگی نفس
ü ضربان سریع قلب
ü احساس درد در قفسه سینه که با سرفه کردن و تنفس عمیق، بیشتر و بدتر می‌شود.
علت آمبولی بعد از عمل اسلیو معده چیست؟
آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که برای تشخیص علت، به ارزیابی و معاینه توسط پزشک جراح نیاز خواهد بود؛ اما از مهم‌ترین دلایل این عارضه میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
· کم تحرکی: بیمارانی که بعد از جراحی اسلیو معده به مدت طولانی در بستر هستند و فعالیت بدنی آن‌ها محدود است، جریان خون در سیاهرگ‌های آن‌ها کندتر شده و احتمال بروز لخته خونی در آن‌ها افزایش می‌یابد.
· تغییرات در ترکیب خون: در دوران جراحی، بیماران از داروهایی مانند داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کنند تا از بروز لخته خونی در آن‌ها جلوگیری شود؛ که مصرف این داروها ممکن است خطر ایجاد لخته خون را بعد از جراحی افزایش دهد.
· عفونت: از دیگر دلایل آمبولی، عفونت‌های بعد از جراحی است که می‌توانند موجب آسیب به دیواره معده و در نهایت خونریزی معده شوند.
· فشار روی عروق: جراحی اسلیو معده می‌تواند منجر به تغییر در فشار عروقی شود که در نهایت به تشکیل لخته خونی منجر می‌گردد.
· سابقه پزشکی بیمار: افرادی که قبلاً خود یا یکی از اعضای خانواده آن‌ها درگیر آمبولی بوده‌اند، به نسبت سایر بیماران، در معرض خطر بیشتری خواهند بود و باید توصیه‌های پزشک و مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی را جدی‌تر بگیرند.
· سن بیمار: باید توجه داشت که خطر بروز آمبولی در بیماران بالای 60 سال، بسیار بیشتر از سایرین است.
· چاقی بیش از حد: اضافه وزن و چاقی بیش از اندازه می‌تواند فشار زیادی روی رگ‌های پا و لگن وارد کند؛ این فشار روی جریان خون، تأثیر منفی داشته و آمبولی و لخته خون را ایجاد می‌کند. البته منظور از چاقی بیش از حد، BMI بالاتر از 50 است.
· استعمال دخانیات و سیگار: دخانیات و سیگار می‌توانند در روند گردش خون اختلال ایجاد کنند و خطر بروز آمبولی را افزایش دهند؛ در نتیجه اگر بیمار اهل سیگار کشیدن است، بهتر است برای مدتی هم که شده، مصرف آن را کنار بگذارند.
· هورمون درمانی: بیمارانی که در حال درمان هورمونی هستند یا خانم‌هایی که از قرص ضدبارداری استفاده می‌کنند، تقریباً بیشتر از سایرین باید نگران بروز لخته خون و آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده باشند.
· سایر شرایط پزشکی: انواع بیماری‌های مرتبط با چاقی نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، مشکلات تنفسی، آپنه خواب، بیماری‌های التهابی روده و برخی دیگر از اختلالات ژنتیکی می‌تواند در بالا رفتن احتمال آمبولی بعد از عمل اسلیو تأثیر داشته باشد.
روش های درمان آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده
اگر بعد از انجام جراحی اسلیو معده، علائم آمبولی را احساس کرده و مشکوک به این عارضه شدید، فوراً باید به پزشک خود مراجعه کنید تا درمان‌های لازم برای شما انجام گیرد. از جمله درمان‌های ممکن برای این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
· درمان ترمبولیتیک: در این نوع درمان آمبولی، انواع داروهایی که به حل شدن لخته‌های خون موجود کمک می‌کنند مانند فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) برای بیمار تجویز می‌شود. این درمان معمولاً برای موارد شدید آمبولی به دلیل افزایش خطر عوارض خونریزی انجام می‌گیرد.
· داروهای ضدانعقاد: با مصرف این داروها مانند هپارین و وارفارین توسط بیمار، از تشکیل لخته خون جدید و بزرگ‌تر شدن لخته خون قبلی جلوگیری می‌شود.
· فیلتر ورید اجوف تحتانی (IVC): در موارد منع مصرف داروهای ضدانعقاد یا بی‌اثر بودن آن‌ها میتوان از فیلتر IVC استفاده کرد؛ این فیلتر اغلب در ورید بزرگی که خون را از قسمت پایینی بدن به قلب می‌برد، جاگذاری می‌شود. از فیلتر ورید اجوف تحتانی برای به دام انداختن و جلوگیری از رسیدن لخته‌های خون به ریه استفاده شده و از این طریق خطر بروز آمبولی ریوی کاهش می‌یابد.
· تجویز جوراب‌های فشرده: استفاده از جوراب‌های فشرده یا جوراب واریس می‌تواند جریان خون را در پاهای بیمار بهبود بخشد؛ به طوریکه افراد مبتلا به ترومبوز ورید عمقی اغلب باید از این محصولات استفاده کنند. طول این جوراب‌ها عمدتاً تا بالای زانو بوده و با فشرده‌سازی ماهیچه‌های پا، از تجمع خون در یک ناحیه جلوگیری می‌کند.
· مداخله جراحی: در موارد نادر بروز آمبولی، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن لخته خون ایجاد شده باشد؛ علی‌الخصوص زمانی که علائم این عارضه، جان بیمار را تهدید کرده یا سایر درمان‌ها موفقیت‌آمیز نباشند.
روش های پیشگیری از آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده
علاوه بر اقدامات درمانی، برای پیشگیری از بروز آمبولی بعد از عمل اسلیو، بهتر است اقدامات زیر را در نظر داشته باشید:
· استفاده از جوراب‌های ضد آمبولی یا جوراب واریس، حتی برای پیشگیری از این عارضه نیز بسیار مناسب است. برای داشتن بهترین نتیجه، بهتر است جوراب را از شب قبل از عمل به مدت حداقل سه هفته بعد از جراحی، مداوم استفاده کنید.
· به محض به هوش آمدن، از همراهان خود بخواهید تا کمک کنند شما در راهرو بیمارستان کمی راه بروید؛ درست است که راه رفتن بعد از جراحی می‌تواند بسیار سخت و دردناک باشد ولی هرچه شما زودتر شروع به راه رفتن و حرکت کردن کنید، احتمال بروز آمبولی در شما کمتر می‌شود.
· در زمان خواب و استراحت، بهتر است حتماً از بالش برای زیر پاهای خود استفاده کنید تا پاها کمی بالاتر از سطح بدن قرار گرفته و از تجمع خون در آن‌ها جلوگیری شود.
· دست‌ها و پاها را به طور مرتب تکان داده و بالا ببرید تا گردش خون به درستی اتفاق افتد.
· تحرک داشتن بعد از عمل مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند از بروز آمبولی جلوگیری کند؛ حتی در حد یک پیاده‌روی ساده روزانه نیز می‌تواند موثر و مفید باشد.
· با توجه به تجویز پزشک، مصرف داروهای رقیق‌کننده و ضدانعقاد خون نظیر آسپرین، هپارین یا وارفارین را ادامه دهید.
· از نشستن یا ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید.
· آب بدن خود را حفظ کرده و هیدراته بمانید.
· در صورتی که به علت مصرف دارو یا تغییرات در رژیم غذایی، درگیر اسهال هستید، بهتر است سریعاً برای درمان آن اقدام کنید؛ زیرا این عارضه می‌تواند منجر به بروز آمبولی در شما شود.
جمع‌بندی
به طور کلی، هر عمل جراحی مانند اسلیو معده با عوارض جانبی همراه است که از جمله این عوارض میتوان به آمبولی اشاره کرد. علائم و علت آمبولی بعد از جراحی اسلیو معده، یک نگرانی جدی به حساب آمده و نیاز به توجه فوری و مراجعه به پزشک دارد. با درک علت‌های بروز آمبولی، عوامل خطر، علائم بیماری، گزینه‌های درمانی و استراتژی‌های پیشگیری میتوان از خطرات جدی این عارضه جلوگیری کرده و از بهبودی موفقیت‌آمیز بیماران اطمینان حاصل نمود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و پیشگیری و درمان مناسب در کنترل و مدیریت آمبولی بسیار دارای اهمیت است.
منابع:
بدون نظر