چاقی یکی از معضلات سلامت عمومی در جهان امروز است که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های متعددی شود. رژیم‌های غذایی و ورزش، راهکارهای اصلی برای کاهش وزن و درمان چاقی هستند. اما در مواردی که این روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، جراحی های کاهش وزن می‌توانند گزینه مناسبی باشند. انواع جراحی چاقی وجود دارد که هر کدام به روش‌های متفاوتی باعث کاهش وزن می‌شوند. در این مقاله به برسی انواع جراحی چاقی و سایر نکات مرتبط با آن می‌پردازیم.
جراحی چاقی چیست؟
جراحی چاقی یا باریاتریک که به آن جراحی کاهش وزن هم گفته میشود، دسته‌ای از عمل‌های جراحی است به افراد مبتلا به چاقی برای کاهش وزن کمک می‌کنند. جراحی‌های کاهش وزن زمانی انجام می‌شوند که رژیم غذایی و ورزش مؤثر نبوده‌اند یا زمانی که شما به دلیل وزنتان دچار مشکلات جدی سلامتی شده‌اید. در حالی که انواع جراحی چاقی مزایای زیادی دارد، جراحی های کاهش وزن ممکن است خطرات و عوارض جانبی داشته باشند. همچنین، شما باید تغییرات دائمی و سالم در رژیم غذایی و ورزش منظم خود ایجاد کنید تا به موفقیت طولانی‌مدت انواع جراحی چاقی کمک کنید.
انواع جراحی چاقی
هر نوع جراحی چاقی مزایا و معایبی دارد. مطمئن شوید در مورد آنها با پزشکتان صحبت کنید. اینجا نگاهی به انواع جراحی چاقی می‌اندازیم:
بای پس معده
این روش یکی از رایج‌ترین انواع جراحی چاقی است. این جراحی معمولاً برگشت‌پذیر نیست. کاهش مقدار غذایی که در یک وعده می‌توانید بخورید و کاهش جذب چربی و کالری باعث کاهش وزن میشود. جراح بخش بالای معده را برش می‌دهد و آن را از بقیه معده جدا می‌کند. سپس جراح روده کوچک را برش می‌دهد و بخشی از آن را مستقیماً به این کیسه کوچک معده متصل می‌کند، به‌این‌ترتیب اکثر معده و اولین بخش روده کوچک را دور می‌زند. غذا مستقیماً وارد این کیسه کوچک معده شده و سپس به روده کوچکی که به آن دوخته شده منتقل میشود و از بیشتر معده و اولین بخش روده کوچک عبور نمی‌کند.
برش کیسه معده
در این روش حدود 80٪ معده برداشته میشود و یک کیسه باریک و طولانی باقی می‌ماند. این معده کوچک‌تر نمی‌تواند غذای زیادی نگه دارد. همچنین تولید هورمون گرلین که تنظیم‌کننده اشتهاست کمتر میشود که ممکن است تمایل به خوردن را کاهش دهد. مزایای این روش شامل کاهش وزن قابل توجه و عدم تغییر مسیر روده‌هاست.
انحراف مسیر روده‌ای
این عمل دومرحله‌ای است که معمولاً در یک جلسه انجام میشود. مرحله اول شامل انجام برش کیسه معده است. در مرحله دوم، جراح بخش میانی روده را مسدود کرده و بخش آخر روده را مستقیماً به اولین بخش روده کوچک به نام دوازدهه متصل می‌کند. بخش جدا شده روده از بدن خارج نمی‌شود؛ بلکه دوباره به انتهای روده متصل میشود تا آب‌مروارید و آنزیم‌های هضمی پانکراس بتوانند به این بخش از روده بروند. این جراحی هم مقدار غذای قابل قابل‌مصرف جذب مواد مغذی را محدود می‌کند. این روش اگرچه بسیار مؤثر است؛ اما خطر بیشتری از جمله سوءتغذیه ویتامین دارد.
تا زدن معده
این روش شامل تا زدن و بخیه‌زدن بخش‌هایی از معده برای کوچک‌کردن آن است. در این روش، جراح با ایجاد برشی در معده، اندازه آن را کوچک می‌کند تا ظرفیت آن برای نگهداری غذا کاهش یابد. این کار معمولاً با برداشتن بخشی از معده و تا زدن بقیه آن انجام میشود. در نتیجه، فرد احساس سیری سریع‌تری پیدا می‌کند و میزان غذای کمتری می‌تواند مصرف کند.
باند قابل‌تنظیم معده
این روش بدین صورت است که باندی حلقوی شکل از جنس سیلیکون دور قسمت بالایی معده قرار داده میشود و اندازه آن را محدود می‌کند. این باند دارای بالون کوچکی در داخل خود است که با تزریق مایع به آن، می‌توان اندازه باند و در نتیجه معده را تنظیم نمود. از مزایای این روش می‌توان به غیرتهاجمی بودن آن اشاره کرد که نیازی به برش جراحی ندارد. همچنین این روش قابل‌برگشت است و در صورت نیاز می‌توان باند را برداشت. اندازه باند نیز با تزریق یا خارج‌کردن مایع از بالون قابل‌تنظیم است.
بهترین نوع جراحی کاهش وزن برای شما بستگی به شرایط خاص شما دارد. جراح شما عوامل متعددی از جمله شاخص توده بدنی، عادات غذایی، سایر مشکلات سلامتی، جراحی‌های قبلی و خطرات مربوط به هر روش را در نظر خواهد گرفت.
افراد مناسب برای جراحی چاقی
انواع جراحی چاقی معمولاً برای افرادی با چاقی شدید توصیه میشود که نتوانسته‌اند با رژیم غذایی، ورزش و تغییر سبک زندگی به‌تنهایی وزن قابل‌توجه و پایداری را کاهش دهند. برخی از معیارهای کلی برای افراد مناسب برای جراحی عبارت‌اند از:
- شاخص توده بدنی 40 و بالاتر (چاقی درجه 3)، یا شاخص توده بدنی 35 و بالاتر (چاقی درجه 2) همراه با بیماری مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2 یا فشارخون بالا
- بزرگسالان 18 تا 65 ساله. گاهی اوقات جراحی برای نوجوانان درگیر با چاقی شدید که به بلوغ فیزیولوژیکی رسیده یا نزدیک به آن هستند، در نظر گرفته میشود.
- افرادی که مشکل پزشکی ندارند که جراحی برایشان ناامن باشد. بیماران ابتدا ارزیابی‌های پزشکی، روانی و تغذیه‌ای گسترده‌ای انجام می‌دهند.
- افرادی با اهداف واقع‌بینانه کاهش وزن و متعهد به ایجاد تغییرات مادام‌العمر در سبک زندگی موردنیاز پس از عمل جراحی. این شامل پذیرش رژیم غذایی سالم‌تر و برنامه ورزشی است.
- افراد غیرسیگاری، یا سیگاری‌هایی که مایلند قبل و بعد از عمل سیگارکشیدن را ترک کنند. سیگارکشیدن باعث کندشدن روند التیام زخم و افزایش خطرات جراحی میشود.
- افرادی که مشکل سوءمصرف الکل یا مواد مخدر ندارند. بیماران ممکن است نیاز به نشان‌دادن دوره‌ای از پرهیز از الکل/مواد مخدر قبل از جراحی داشته باشند.
- افرادی که خطرات، عواقب، هزینه‌ها، عوارض احتمالی و نیازهای پیگیری انواع جراحی چاقی را درک می‌کنند.
تصمیم برای جراحی به‌صورت مشترک توسط بیمار، جراح باریاتریک، و تیم مراقبت‌های بهداشتی آنها پس از ارزیابی دقیق اینکه آیا آنها احتمالاً از جراحی و تغییرات سبک زندگی بهره‌مند خواهند شد و به آن پایبند خواهند ماند، اتخاذ میشود.
مزایای جراحی چاقی
برخی از مزایای اصلی انواع جراحی چاقی عبارت‌اند از:
- کاهش وزن قابل‌توجه: اغلب بیماران می‌توانند 50 تا 70 درصد اضافه وزن خود را از دست بدهند. این باعث بهبود سلامتی و کیفیت زندگی می شود.
- بهبود بیماری‌ها: جراحی می‌تواند باعث بهبود یا حتی درمان بیماری های مرتبط با چاقی مانند دیابت نوع 2، فشارخون بالا، آپنه خواب و مشکلات مفصلی شود.
- افزایش امید به زندگی: مطالعات نشان می‌دهند جراحی چاقی می‌تواند تا 10 سال به امید به زندگی اضافه کند.
- بهبود عملکرد روزانه: فعالیت‌های روزمره مانند راه‌رفتن، بالارفتن از پله و خریدکردن آسان‌تر میشود.
- افزایش اعتمادبه‌نفس: کاهش وزن می‌تواند باعث افزایش اعتمادبه‌نفس و رضایت از تصویر بدن شود.
- پیشگیری از بیماری‌ها: جراحی می‌تواند از ابتلا به برخی سرطان‌ها و بیماری های مزمن مرتبط با چاقی پیشگیری کند.
- بهبود باروری: جراحی می‌تواند در زنان چاق باروری را افزایش دهد.
البته انواع جراحی چاقی می‌تواند عوارضی هم داشته باشد که باید در نظر گرفته شود. اما به‌طورکلی یک گزینه درمانی مؤثر برای افراد دارای چاقی شدید محسوب میشود.
عوارض احتمالی جراحی چاقی
عوارض و معایب احتمالی انواع جراحی چاقی
به شرح زیر است:
عوارض کوتاه‌مدت
- خون‌ریزی: می‌تواند اگر رگ‌های خونی به‌درستی در حین عمل بسته نشوند، رخ دهد. معمولاً نیاز به بازگشت به اتاق عمل دارد.
- عفونت: می‌تواند در زخم‌ها، حفره شکمی یا ریه‌ها پس از عمل رخ دهد. نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد.
- لخته خون: خطر ترومبوز عمقی وریدی و آمبولی ریوی نیاز به اقدامات پیشگیرانه مانند جوراب فشاری و رقیق‌کننده‌های خون دارد.
- نشت در محل بخیه‌ها یا ترک‌خوردگی: می‌تواند باعث عفونت شکمی شدید شود که نیاز به تخلیه و آنتی‌بیوتیک وریدی یا جراحی بیشتر دارد.
- سنگ‌های صفراوی: کاهش سریع وزن می‌تواند خطر سنگ‌های صفراوی را افزایش دهد که نیاز به برداشتن کیسه صفرا دارد.
عوارض بلندمدت
- کمبودهای تغذیه‌ای: محدودیت‌های غذایی می‌تواند منجر به کمبود پروتئین، آهن، کلسیم، ویتامین B12 و غیره شود. مکمل‌ها ضروری هستند.
- سندرم تخلیه: غذا به‌سرعت به روده‌های کوچک منتقل میشود و باعث کرامپ، تهوع، تعریق و اسهال پس از غذا میشود. نیاز به تغییرات رژیم غذایی دارد.
- هیپوگلیسمی: جذب سریع قندها می‌تواند باعث علائم قند خون پایین شود. خوردن وعده‌های کوچک‌تر و مکرر می‌تواند کمک کند.
- سوءتغذیه: اگر دستورالعمل‌های تغذیه‌ای به‌دقت رعایت نشود، ممکن است سوءتغذیه جدی رخ دهد. همکاری نزدیک با متخصص تغذیه ضروری است.
- بازگشت وزن: تخمین زده میشود تا 50٪ بیماران دوباره وزن می‌گیرند، نیاز به تغییرات اساسی رژیم غذایی و سبک زندگی برای جلوگیری از آن است.
- افسردگی و اضطراب: شرایط قبلی ممکن است به دلیل سازگاری عاطفی و تغییرات هورمونی پس از عمل بدتر شوند. مشاوره می‌تواند کمک کند.
خلاصه اینکه، جراحی باریاتریک مزایای عمده‌ای در کاهش وزن بیماران با چاقی شدید دارد، اما عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدتی نیز دارد که باید مدنظر قرار گرفته و به‌درستی مدیریت شوند. همکاری نزدیک با تیم مجرب جراحی باریاتریک ضروری است.
اقدامات پس از جراحی چاقی
انواع جراحی چاقی همیشه آن‌طور که انتظار دارید خوب کار نمی‌کنند. پس از جراحی باریاتریک باید نکات و اقدامات مهمی رعایت شود. ابتدا باید از برنامه رژیم غذایی پس از عمل توصیه شده توسط جراح پیروی کرد. شروع با مایعات شفاف و پیشرفت تدریجی به غذاهای پوره و جامد نرم و مغذی با اجتناب از غذاهای پرچرب و شیرین ضروری است. لقمه‌های کوچک، جویدن کامل و خوردن آهسته نیز توصیه میشود. رعایت برنامه غذایی وعده‌های کوچک و نوشیدن مایعات کافی برای هیدراته ماندن بدن مهم است. مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای مصرف شوند. ورزش روزانه و ملاقات‌های پیگیری با تیم پزشکی نیز توصیه میشود. پیوستن به گروه‌های حمایتی و مشاوره برای کمک به سازگاری عاطفی پس از جراحی مفید است. درنظرداشتن فراز و نشیب‌های احتمالی در مسیر کاهش وزن و تمرکز بر اهداف بلندمدت نیز توصیه میشود.
سخن پایانی
جراحی باریاتریک یک گزینه درمانی مؤثر برای کاهش وزن طولانی‌مدت و کاهش بیماری‌های همراه ناشی از چاقی در نظر گرفته میشود. بیماران باید آماده باشند تا به طور دقیق از تغییرات رژیم غذایی، ورزش و مراقبت‌های پیگیر پیروی کنند. درحالی‌که نتایج کاهش وزن برای اکثریت امیدوارکننده است، اما همچنان نتایج بسته به میزان تعهد بیمار برای ایجاد عادات جدید مادام‌العمر متفاوت است. جراحی باریاتریک کاهش وزن را تسهیل می‌کند، اما بخش عمده‌ای از کار سخت حفظ آن به عهده بیمار است. با انتظارات واقع‌بینانه، هدایت مناسب و انضباط شخصی برای ایجاد تغییرات دائمی، انواع جراحی چاقی می‌توانند ابزاری برای دستیابی به بهبود قابل‌توجه سلامتی باشند.
منابع:
بدون نظر