عمل بای پس معده، یکی از رایج‌ترین جراحی‌های چاقی در دنیا است، که در آن بخش زیادی از حجم معده برداشته می‌شود؛ در نتیجه فرد به مقدار غذای کمتری نیاز داشته و خیلی زود احساس سیری می‌کند. همین مساله، باعث شده تا رژیم غذایی بعد از عمل بای پس، اهمیت زیادی پیدا کند؛ زیرا علاوه بر کم شدن مقدار غذای مصرفی فرد، باید در دوره نقاهت بعد از جراحی و تا چندین ماه بعد از عمل، غذاهایی را استفاده کند، که کمترین کالری را داشته و آسان هضم گردند تا مشکلی برای دستگاه گوارش به وجود نیاید.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است، که بیماران حتی قبل از انجام جراحی چاقی نیز باید یک رژیم غذایی مشخصی را دنبال نمایند، تا معده آمادگی لازم برای جراحی را به دست آورد! در ادامه مطلب، نکات مهمی را درباره رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس معده ارائه می‌دهیم. رعایت این گونه نکات، به شما کمک می‌کند تا بهترین نتیجه را از عمل جراحی خود دریافت کنید.
اهمیت رژیم غذایی در عمل بای پس معده
هنگامی که شخص، از نظر پزشک جراح، کاندیدای مناسبی برای عمل بای پس معده در نظر گرفته شود، مراقبت‌های قبل از عمل آغاز می‌گردد؛ که اصلی‌ترین آن‌ها رژیم غذایی است. در واقع، پزشک متخصص از چند هفته قبل از عمل، یک رژیم غذایی را برای فرد تجویز می‌کند؛ با استفاده از این رژیم، عادات غذایی سالمی در فرد شکل گرفته و حجم غذای مصرفی او، به تدریج کمتر می‌شود. از طرفی، رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده نیز باید حتما اجرایی گردد، تا مسیر لاغری فرد، به درستی طی شود.
علت وجود رژیم غذایی قبل از عمل بای پس معده
یکی از دلایل تجویز رژیم غذایی قبل از عمل بای پس معده، از بین بردن چربی‌های اطراف کبد، و کوچکتر کردن اندازه آن است. در واقع، برای افرادی که BMI بالای ۳۰ دارند، سلول‌های چربی در اطراف کبد جمع می‌شوند، و باعث بزرگتر شدن کبد می‌گردند. از آنجایی که این عضو بدن، در نزدیکی معده قرار گرفته است، بنابراین بزرگ بودن آن می‌تواند در جریان عمل بای پس معده، دشواری‌هایی را به همراه داشته باشد. به همین دلیل، استفاده از یک رژیم غذایی کم کالری، باعث می‌شود تا حجم کبد کمتر شده و انجام جراحی راحت‌تر باشد. ضمن اینکه، میزان عوارض ناشی از آن، در طول جراحی کمتر خواهد بود.
اهمیت رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده
عمل بای پس معده، با هدف کاهش وزن انجام می‌گیرد؛ اما این جراحی به تنهایی، نمی‌تواند به کم کردن وزن کمک کند. بلکه استفاده از یک رژیم غذایی مناسب بعد از جراحی بای پس معده، یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که بیمار باید جدی بگیرد.
در واقع، با توجه به کم شدن حجم معده، مقدار غذای مصرفی در فرد کاهش پیدا می‌کند. از طرفی، در عمل بای پس، وضعیت روده‌ها و محل اتصال آن با معده دچار تغییر می‌شود! بنابراین، رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده، باید به گونه‌ای باشد که هم از نظر حجم استاندارد شود، و هم فرد با مصرف انواع غذاها و نوشیدنی‌ها، بتواند نیاز بدن خود را به مواد مغذی تامین نماید. در حالت کلی، مزایای رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس عبارتند از:
- جلوگیری از کشش معده بعد از جراحی
- کمتر کردن حجم مواد غذایی متناسب با اندازه معده
- تسریع فرایند کاهش وزن و پیشگیری از بازگشت چاقی
- کاهش عوارض ناشی از جراحی
مراقبت های غذایی بعد از عمل بای پس معده
معمولا رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده، به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود تا فرد، پس از طی کردن دوران نقاهت، بتواند به خوردن غذاهای جامد بازگردد. این نکته را در نظر داشته باشید که وضعیت عمومی بدن بیمار و نحوه پاسخ او به جراحی، می‌تواند بر طول دوران نقاهت تاثیرگذار باشد؛ در نتیجه، ممکن است یک فرد زودتر از دیگری، بتواند خوردن غذاهای معمولی را آغاز کند.
در هر حال، همه افراد حدود ۶ تا ۸ هفته پس از جراحی بای پس معده، می‌توانند رژیم غذایی معمول خود را در پیش بگیرند. برخی از مهم‌ترین نکاتی که تمامی داوطلبان عمل بای پس معده باید در رژیم غذایی بعد از عمل خود رعایت کنند، به قرار زیر هستند:
- به اندازه کافی آب بنوشند، تا بدن هیدراته بماند.
- نباید همراه با غذا آب بنوشند؛ معمولا ۳۰ دقیقه بعد از غذا و ۳۰ دقیقه قبل از آن، باید از خوردن انواع نوشیدنی خودداری کنند.
- غذا را باید آهسته خورد یا نوشید؛ در غیر این صورت، احتمال بروز سندرم دامپینگ وجود دارد.
- باید مقدار فراوانی پروتئین بدون چربی، به صورت روزانه مصرف کنند.
- نوشیدنی‌ها و غذاهای چرب یا شیرین شده با قند مصنوعی را باید کنار بگذارند.
- نباید الکل مصرف کنند.
- مصرف کافئین و قهوه، بعد از عمل بای پس معده ممنوع است؛ زیرا باعث کم آبی بدن می‌شود.
- باید از مکمل‌های غذایی، طبق دستور پزشک متخصص، استفاده کنند.
- غذا باید تا حد امکان جویده شود، تا هضم راحت‌تری داشته باشد.
رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده در دوران نقاهت
در روزهای اول بعد از عمل بای پس معده، بیمار فقط می‌تواند غذاهای آبکی، مایع و شفاف را بخورد. در واقع، رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده، در روزهای اولیه شامل موارد زیر خواهد بود:
- آبگوشت
- شیر بدون چربی
- ژلاتین یا بستنی بدون شکر
- آبمیوه بدون شکر
- چای یا قهوه بدون کافئین
این برنامه غذایی، عموما برای یک هفته باید اجرا شود. تاکید می‌کنیم که وضعیت عمومی بیمار نیز می‌تواند بر این مساله تاثیرگذار باشد. با این حال، پس از این مدت، فرد می‌تواند غذاهای مخلوط، اما له شده را آغاز کند.
زمان استفاده از غذاهای مخلوط در رژیم غذایی عمل بای پس معده
معمولا غذاهای خمیر شده، یا مایعات غلیظی که هیچ گونه ماده جامدی در آن‌ها وجود نداشته باشند، برای هفته دوم به بعد، قابل استفاده هستند. در این مرحله، فرد می‌تواند غذاهایی که به خوبی پوره می‌شوند را مصرف کند که از جمله این غذاها، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تخم مرغ نرم
- غلات پخته شده
- گوشت چرخ کرده بدون چربی
- مرغ یا ماهی
- میوه‌های نرم و سبزیجات پخته شده
- سوپ خامه‌ای صاف شده
- پنیر کوتاژ
برای له کردن غذای مخلوط و نرم کردن آن، می‌توان از مایعات زیر به عنوان حلال استفاده نمود:
- آب
- شیر بدون چربی
- آبگوشت
- آبمیوه بدون شکر
تعداد وعده‌های غذایی برای این بیماران، به صورت ۳ تا ۶ وعده غذایی کوچک در طول روز، برنامه‌ریزی می‌شود، که در هر وعده غذایی، فرد می‌تواند ۴ تا ۶ قاشق غذاخوری غذا مصرف کند. در نظر داشته باشید که هر وعده غذایی، به حدود ۳۰ دقیقه زمان نیاز دارد، تا غذا به آهستگی خورده و وارد معده شود.
زمان استفاده از غذاهای نرم در رژیم غذایی بای پس معده
از چند هفته پس از خوردن این گونه غذاها، بیمار می‌تواند غذاهای نرم را به رژیم غذایی بعد از عمل بای پس خود اضافه کند. دقت کنید که حتی در این صورت نیز، مقدار غذا باید کم بوده و به اندازه کافی جویده شود. از جمله غذاهای نرم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ماهی پرک
- تخم مرغ
- گوشت بدون چربی چرخ شده یا مرغ
- غلات پخته شده یا خشک شده
- برنج
- میوه تازه کنسرو شده یا نرم بدون پوست و دانه
- سبزیجات پخته و بدون پوست
در این مرحله، تعداد وعده‌های غذایی از ۳ تا ۵ وعده کوچک متغیر است. در هر وعده غذایی، مقدار مواد مصرفی، باید حدود یک سوم تا نصف فنجان باشد. همچنین، هر لقمه غذا باید به خوبی جویده شود تا به حالت پوره درآمده و به راحتی بلعیده و هضم گردد.
غذاهای جامد مجاز در رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده
با طی کردن مراحل قبل، می‌توان به تدریج غذاهای جامد را به رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس معده، اضافه نمود. معمولا حدود ۸ هفته زمان لازم است، تا بیمار بتواند این گونه غذاها را مصرف نماید. با این حال، برخی افراد به زمان بیشتری نیاز دارند تا بتوانند این گونه غذاها را مصرف کنند. از این زمان به بعد، تعداد وعده‌های غذایی به ۳ وعده در روز تبدیل شده و فرد در هر وعده، می‌تواند یک تا یک و نیم فنجان، غذا مصرف کند.
از غذاهای جامدی که بیمار بعد از 8 هفته می‌تواند در رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده خود، جای دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نان‌ها
- نوشیدنی‌های گازدار
- سبزیجات خام
- گوشت قرمز
- غذاهای سرخ شده
- سبزیجات فیبری پخته شده؛ مانند کرفس، ذرت، کلم و کلم بروکلی
- گوشت‌های سفت
- غذاهای با چاشنی فراوان یا تند
- آجیل و دانه‌ها
- ذرت بو داده
در صورتی که پس از مصرف هر یک از این مواد غذایی، دچار درد معده، حالت تهوع یا استفراغ شدید، می‌توانید مصرف آن را به زمانی دیگر موکول نمایید. در واقع، شما باید با مصرف هر یک از این مواد غذایی، وضعیت خود را ارزیابی کرده و میزان آمادگی خود را بسنجید. بهتر است قبل از مصرف هر نوع ماده غذایی جدید نیز حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
عوارض رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده
یکی از مهم‌ترین خطراتی که ممکن است بعد از جراحی بای پس، برای بیمار وجود داشته باشد، استفاده نکردن از یک رژیم غذایی مناسب است! در واقع، مقدار غذا و نوع مواد غذایی مصرفی بیمار بعد از جراحی بای پس، بسیار اهمیت دارد؛ عدم رعایت این گونه موارد، عوارض پیچیده‌ای را در پی خواهد داشت که عبارتند از:
- سندرم دامپینگ؛ این حالت زمانی ایجاد می‌شود که غذا به سرعت وارد روده کوچک شده و حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، تعریق و اسهال را به وجود می‌آورد. اگر غذا را سریع بخورید و کامل نجوید، یا حجم زیادی از مواد غذایی را مصرف کنید، ممکن است به این سندرم دچار شوید.
- یبوست؛ که در اثر کاهش فعالیت بدنی و یا کمبود فیبر و مایعات در رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده، به وجود می‌آید. معمولا مسدود شدن دهانه معده باعث بروز حالت تهوع، استفراغ و درد شکمی می‌شود، که در صورت طولانی شدن علائم به مدت دو روز، حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- کم آب شدن بدن؛ با توجه به اینکه بیماران نباید همراه با غذا آب مصرف کنند، بنابراین احتمال دهیدراته شدن بدن وجود دارد. از این رو، بیمار باید در طول روز، به مقدار کافی حدود (۸ لیوان آب)، مصرف کند.
- افزایش وزن یا استپ وزنی؛ که ممکن است برای برخی افراد به وجود آید. اگر با وجود رژیم غذایی بعد از عمل بای پس، نتوانید وزن خود را کاهش دهید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
برای بررسی رژیم غذایی بعد از عمل بای پس از چه کسی کمک بگیریم؟
بهترین مرجع برای تعیین رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس معده، پزشک جراح شما یا یک متخصص تغذیه خواهد بود. در روزهای اول بعد از عمل بای پس معده، جراح متخصص، کلیه نکات و مراقبت‌های لازم را به شما آموزش می‌دهد. پیگیری این اصول، به شما کمک می‌کند تا دوران نقاهت خود را به خوبی پشت سر بگذارید. دکتر ناصر یاهو یکی از بهترین جراح چاقی در تهران هستند، که می‌توانند در این زمینه راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه دهند.
بدون نظر